Sultangazide Antik Havuz Olduğunu Biliyor muydunuz

Tarihi ve turistik bir öneme sahip olan Sultançiftliği'ndeki antik havuz arkeologların ilgisi çekiyor.
Bir zamanlar Çatalca'nın sınırları içerisinde bulunan ve 1949 yılında yüz kişiyi aşkın tarafından noterden yapılan bir satışla satın alınan Sultançiftliği antik havuza sahip ender yerlerden biridir. Gazi Mahallesinde (Yunusemre) "Balıklı Havuz" olarak bilinen alandır.
Sultangazi Balıklı Havuz aynı zamanda Tarihi Şeytan Kalesi olarak söylense de bir ucu Saraçhane'deki Bozdoğan Kemerinde son bulur. Üstten bakıldığında bir laleye benzemektedir. Bu havuzda oda şeklinde 3 bölüm vardır ve Roma döneminden gelmiştir. Osmanlı döneminde de onarım geçiren yapı yakın dönemde restore edilmiştir..
Antik havuz Sultangazi'nin önemli tarihi kayıplarındandır.
Havuz bir gurup insanın havuz sefası yağabileceği büyük bir havuzdur, yıkama ve sulama olarak her maksat için kullanılabilir.
Yerleşim yerinin eskilerinden edindiğimiz bilgiye göre, 2000'li yıllarına kadar buradan tadına doyulmaz su akıyordu. Binaların çoğalması, ilgili kurumların ilgisizliği de kaybolupgitmiş.
Osmanlı öncesine ait bir yapısı vardır. 10.480 m² alan içindedir.
Balıklı Kemer. 9 gözlü bu kemer ilk olarak Fatih devrinde yapılmıştır. Uzunluğu 125 metredir.
Bu kemerin devamı Sultangazi’de, 50.Yıl Mahallesi’nde, A-2 Caddesi üzerinde bulunan Kumrulu Kemer bazı kaynaklarda, Akyar Kemeri olarak bilinen kemerdir.

Son yıllarda restorasyon ve dinlenme alanı olarak yapılandırılması gerek proje hazırlanışsa da bilinmeyen bir nedenle durdurulmuştur.

Proje hakkında edindiğimiz bilgiler şöyle
İstanbul I Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 03.03.1993 tarih ve 4448 sayılı kararı ile “Korunması Gerekli Kültür Varlığı” olarak tescillenmiştir. Balıklı Havuz Projesi, İstanbul’un hızlı göç alan Sultangazi ilçesi, Yunus Emre Mahallesi’nde bulunmaktadır. İstanbul Çevre yolunun (TEM) yanında yüksek bloklu yapıların hızla yükseldiği ve kentleşme baskılarının her zamankinden çok hissedildiği bir alanda yer almaktadır. Balıklı Havuz Dağınık su kaynaklarının bir araya toplanması ve mevcut suların sağlıklı ve teknik bir şekilde isale hattına verilmesi için yapılan bir kaptaj tesisidir. Günümüzde artık kullanılamamaktadır. Bu proje çerçevesinde su yapısının aslına uygun restore edilerek, eski günlerdeki gibi su toplama ve dağıtma fonksiyonlarını yerine getirebilmesinin sağlanması ve ayrıca peyzaj tasarımı üzerinden bu eşsiz kültür mirasının Istanbul’lular tarafından deneyimlenmesinin sağlanması amaçlanmıştır. Uzun bir giriş aksından sonra havuz bölgesinde yoğun ağaçlık bir örtü ile çerçevelenmiş çok kademeli bir peyzaj tasarımı yer almaktadır. Proje alandaki tarihi çeşme ve depo alanını tasarımın merkezine koyarken bu unsurların görünebilirliğini artırmak için topografyanın seyir basamakları ve oturma platosu olarak programa dönüşmesini sağlamaktadır. Peyzaj tasarımında alanın hidrolojik fonksiyonunun ve karakterinin yeniden ortaya çıkabilmesi için topoğrafik düzenlemeler yapılmıştır. Alandaki geçirimlilik yüzde doksan oranında sağlanmıştır ve toprağı erozyondan koruyacak ve filtre görevi görerek çevreden gelen su kalitesini düzenleyecek bitkilendirmeler önerilmiştir. Kullanıcıların bu sütrüktürü ve içerisindeki su döngüsünü deneyimleyebilmesi için alan içerisinde sirkülasyonu sağlayan patikalar ve seyir terasları düzenlenmiştir.

Geleneksel tarım teknikleri nedeniyle bozulmuş arazileri canlandıran rejeneratif tarım yaklaşımı, toprağın organik maddesini, dokusunu, verimliliğini, su tutma özelliğini iyileştirebilir. Geleneksel yöntemler, bir yılda iki mahsulün rotasyonuna ve sonraki yıl nadasa bırakılmasına dayanır. Ancak rejeneratif tarım uygulaması ile yıl içerisinde 8-9 ürüne kadar rotasyon yapılabilmektedir. Bitki örtüsü çeşitliliği ile bu çoklu ürün rotasyonu, üretim çeşitliliğini kolaylaştırır ve bu da peyzaj çeşitliliğini ve aktivite çeşitliliğini beraberinde getirir